Milyonlarca kişi koronavirüse karşı aşılanırken, pandemi tünelinin sonunda nihayet ışık göründü. Aşılamaların başlaması ile bilim insanları, dünyanın artık pandemi konusunda rahatlayabileceğini düşünüyor.
The New York Times’dan Apoorva Mandavilli’nin Science mecmuasında yayınlanan bir araştırmaya dayandırdığı makalesine nazaran, koronavirüs var olmaya devam edecek lakin soğuk algınlığının ötesinde bir tehdit oluşturmayacak.
Araştırmaya nazaran, virüs şu anda yetişkin bağışıklık sistemini alt edebilen yabancı bir patojen olarak tehdit olmaya devam ediyor. Lakin herkes virüse yahut aşıya maruz kaldıktan sonra durum artık bu türlü olmayacak.
Öte yandan koronavirüsün yetişkinlerde daha aktif olmasının nedeni, çocukların bağışıklık sistemlerinin bedenlerine yeni giren patojenlere karşı daha sorgulayıcı davranışlar segilemesinden kaynaklanıyor. Çalışma, virüsün gelecekte sadece 5 yaşından küçük çocuklarda tasa verici olacağını öne sürüyor. Lakin bu telaş verici durum burun çekmenin yahut belirti göstermemenin ötesine geçmiyor.
Araştırmacılar koronavirüs, düşük düzeylerde dolaşan ve nadiren önemli hastalığa neden olan bir “endemik” cinse dönüşecek.
Atlanta’daki Emory Üniversitesi’nden araştırmacı Jennie Lavine, “Bu çeşit bir endemik duruma ulaşmanın ne kadar süreceğinin hastalığın ne kadar süratli yayıldığına ve aşılamanın ne kadar süratli uygulanacağına bağlıdır” dedi.
DÖRT KORONAVİRÜS TİPİ İNCELENDİ
Dr. Lavine ve meslektaşları, soğuk algınlığına neden olan başka dört koronavirüse ve yeni patojenin yazgısına dair ipuçları için SARS ve MERS virüslerini inceledi.
Endemik olan dört soğuk algınlığı koronavirüsü de sırf hafif semptomlar üretiyor. Sırasıyla 2003 ve 2012’de ortaya çıkan SARS ve MERS, insanları önemli biçimde hasta etti fakat geniş çapta yayılmadı.
Araştırma grubu tüm koronavirüslerin emsal bir bağışıklık reaksiyonu ürettiğini ve yeni virüsün en çok endemik soğuk algınlığı koronavirüslerine benzediğini öne sürdü.
Evvelki bir çalışmadan elde edilen dataları yine tahlil eden takım, soğuk algınlığı koronavirüsleri ile birinci enfeksiyonun ortalama 3 ila 5 yaşlarında meydana geldiğini buldu. Araştırmada yer alan bulgulara nazaran, “Bu yaştan sonra, beşerler tekrar enfekte olabilir, bu da bağışıklıklarını güçlendirir ve virüslerin deveranını sürdürür. Lakin onları hasta etmez.”
YENİ KORONAVİRÜS İÇİN BENZERİ BİR GELECEK ÖNGÖRÜLÜYOR
Dr. Lavine, virüsün süratli yayılımına, bağışıklık reaksiyonunun gücüne ve uzun ömürlülüğüne bağlı olarak, koronavirüsün doğal enfeksiyonlar alarak endemik hale gelmesinin birkaç yıl ila on yıllar süreceğini söyledi.
Virüsün, aşılamalar olmadan endemik hale gelmesinin en süratli lakin en makûs yol olduğunu kaydeden Dr. Lavine, bu yol izlenir ise nüfus bağışıklığının bedeli olarak yaygın hastalıklar ve vefatlar yaşanabileceğini belirtti.
Aşıların bu durumu büsbütün değiştirebileceğinin altını çizen Dr. Lavine, şunları kaydetti:
“İnsanlar ne kadar süratli aşılanabilirse o kadar iyi. Tesirli bir aşı uygulaması, koronavirüsün endemik bir enfeksiyon haline gelmesi için vakit çizelgesini bir yıla, hatta altı aya indirebilir.”
Tekrar de Dr. Lavine aşıların koronavirüsü ortadan kaldırmasının pek muhtemel olmadığını söyleyerek, “Virüs, etrafımızda daha iyi huylu olsa da kalıcı hale gelecektir” dedi.
Uzmanlar, bu senaryonun yalnızca makul değil, birebir vakitte mümkün olduğunu söyledi.
“KIZAMIK SENARYOSUNA BENZEYECEK”
San Diego’daki La Jolla İmmünoloji Enstitüsü’nde virolog olan Shane Crotty, makalenin genel yapısı ile birebir fikirde olduğunu kaydederek, “Eğer aşılar insanların virüsü bulaştırmasını engelliyorsa, o vakit çocuklar dahil herkesi aşıladığınız vakit bu hastalık, kızamık senaryosuna çok benzeyecek ve insanlara artık bulaşmayacağını göreceğiz. Aşıların mantıken hastalığı önleyeceği lakin enfeksiyon ve bulaşmayı önlemeyeceği görünüyor. Bu durum, koronavirüsün dolaşmaya devam edeceği manasına geliyor” diye konuştu.
Toronto Üniversitesi’nde bir immünolog olan Jennifer Gommerman, “Şu anda sahip olduğumuz aşıların, enfeksiyonu önlemek için gerekli olan cinsten sterilize edici bir bağışıklık sağlaması muhtemel değil. Gerçek üst teneffüs yolunda doğal bir bağışıklık yansısı almıyorsunuz, kolunuza bir iğne yaptırıyorsunuz. Bu, aşılamadan sonra bile enfeksiyonların ortaya çıkma mümkünlüğünü artırır” dedi.
Sonuç olarak, Dr. Lavine’nin modeli, yeni koronavirüsün soğuk algınlığı koronavirüslerine misal olduğu varsayımına dayanıyor. Fakat Harvard T.H.’de epidemiyolog olan Marc Lipsitch, bu varsayımın geçerli olmayabileceği konusunda uyardı.
Dr. Lipsitch, “Diğer koronavirüs enfeksiyonları uygulanabilir olabilir yahut olmayabilir, zira bu koronavirüslerin daha yaşlı ve bağışıklık sistemi virüse maruz kalmamış bir yetişkine neler yapabileceğini görmedik” dedi.
“MEVSİMSEL GRİBE BENZEYEBİLİR”
Bir diğer makul senaryo, virüsün, kimi yıllarda hafif ve başkalarında daha ölümcül olan mevsimsel gribe benzeyebileceğini söyledi. Koronavirüsün bağışıklık yansısından kaçan yeni varyantları da tabloyu karmaşıklaştırabilir.
Dr. Lipsitch, “Koronavirüsün Soğuk algınlığına dönüşme varsayımları, paramın birçoklarını koyacağım yer. Lakin bunun katiyetle garanti olduğunu sanmıyorum” dedi.
Soğuk algınlığı koronavirüslerinin birinci defa ne vakit ve nasıl ortaya çıktığı bir muamma, fakat yeni koronavirüsün ortaya çıkmasından bu yana, kimi bilim insanları, dünya çapında yaklaşık bir milyon insanı öldüren ve dört yaygın soğuk koronavirüsten biri olan 1890 pandemisi OC-43’ten kaynaklanmış olabileceği teorisini tekrar gözden geçirdi.
Kanada’daki Montreal Klinik Araştırma Enstitüsü’nden bir immünolog olan Andre Veillette, “İnsanlar, insan popülasyonunun, salgını sona erdiren OC-43’e karşı düşük dereceli, geniş bir bağışıklık geliştirdiğini öne sürdüler. Bu koronavirüs şu anda toplumda hayli barışçıl bir biçimde dolaşıyor” sözlerini kullandı.
Cumhuriyet
