Diyabet (şeker hastalığı), dünya çapında 500 milyondan fazla insanı etkileyen bir hastalık. Türkiye Diyabet Vakfı İdare Konseyi Lideri Prof.Dr. Temel Yılmaz, diyabetin her 10 yılda bir, iki kat artış gösterdiğini, bu nedenle Dünya Sıhhat Örgütü’nün (DSÖ) diyabeti “bulaşıcı enfeksiyon hastalığı olmayan tek pandemi” olarak ilan ettiğini söyledi.
Koronavirüs pandemisinde diyabet hastalarının daha dikkatli olması gerektiğine dikkat çeken Yılmaz, “Covid-19 ile başlayan ve hayatımızı büsbütün dönüştüren yeni olağanın yarattığı fırsatlardan istifade ederek; şekere de uzaklık koyabilirsek hem pandemiyi hem diyabeti yenmemiz mümkün” dedi.
12 MİLYON HASTA
Ülkemizde de 12 milyondan fazla kişinin diyabetli olduğunun varsayım edildiğini, hastalığın da giderek arttığını söyleyen Prof. Temel Yılmaz, günümüzde her 8 saniyede bir hastanın diyabete bağlı nedenlerle hayatını kaybettiğini söyledi.
SGK datalarına nazaran ülkemizde 8.5 milyondan fazla ilaç kullanan diyabetli olduğunu ve hala ülkemizde toplam diyabetli hasta sayısının 12 milyonun üzerinde olduğunun iddia edildiğini anımsatan Yılmaz, “Türkiye’de diyabetli hasta sayısı süratle artarken kan şekeri denetim altında olan hastaların oranı ise sırf yüzde 28. Obezite ve fizikî aktivite azlığı diyabet gelişimindeki en değerli risk faktörleridir.
Münasebetiyle hastalar nizamlı antrenman yapmaları için yönlendirilmeli, yaş ve kapasiteleri ölçüsünde sistemli antrenman programı uygulanmalıdır. Şeker hastalığının tedavisinde hasta eğitiminin, uygun diyet dayanağının, kâfi fizikî aktivitenin, hastanın kendi kan şekerini kendisinin denetim etmesinin ve yanlışsız ilaçları tertipli formda kullanması tedavi başarısı için önemlidir” değerlendirmesini yaptı.
KORONA VE DİYABET
Covid-19 pandemisinde 7’den 70’e şiddetli bir süreçten geçildiğini lisana getiren Yılmaz, kan şekeri denetiminin bilhassa pandemi sürecinde hayati ehemmiyet taşıdığını vurguladı.
“Covid-19 ile başlayan ve hayatımızı büsbütün dönüştüren yeni olağanın yarattığı fırsatlardan istifade ederek; şekere de uzaklık koyabilirsek hem pandemiyi hem diyabeti yenmemiz mümkün” diyen Yılmaz, “Diyabet üzere çok yakın takip edilmesi gereken hastaların diyabet idaresinin aksatılmasına neden oldu. Yapılan çalışmalar, pandemide diyabetli hastaların hem kilolarının arttığı hem de kan şekeri ayarlarının bozulduğunu göstermekte” diye konuştu.
HOŞ BİR HAYAT MÜMKÜN
Türkiye Diyabet Vakfı, “bu güç devirde bile diyabetle hoş ve sağlıklı bir ömür mümkün” diyerek diyabet hastalarına sistemli takiplerini yapmak, tedavilerini aksatmamak, kan şekerini denetim altında tutmaya teşvik etmek, diyet ve antrenman yapmalarını motive etmek üzere, “Hadi A1c’ni 7’le” başlıklı kampanyayı hayata geçirdi.
Prof. Yılmaz, “Dünyayı etkileyen pandeminin başlangıcından bu yana geçen yaklaşık 10 ay içinde beşerler yalnızca Covid-19 üzerine yoğunlaştılar. Kronik hastalığı olanlar; bilhassa diyabetliler, bu süreç içinde kendi hastalık idarelerini ihmal etti. Birçok diyabetli diyabetin denetimi ve tedavisini oluşan panik ortamında göz gerisi etti, aksattı. Biz bu projeyle diyabetlilerin pandemiye karşın dikkatlerini tekrar diyabetin daha iyi idaresi üzerine çekmeyi amaçlıyoruz. Diyabetli hastalarda faal tedavinin ve diyabete bağlı organ hasarları denetiminin en kıymetli belirteci HbA1c’dir. HbA1c son 2-3 aylık kan şeker denetimini ve diyabet idaresinin kalitesini gösterir” dedi.
ŞEKER, KÖRLÜK YAPABİLİR
Doç.Dr. Yusuf Durlu, şeker hastalığının göz üzerindeki tesirlerini gazetemize anlattı.
Diyabet, gözün tüm katmanlarını etkileyerek ziyan verebiliyor. Gözyaşı yetersizliği, katarakt, göz tansiyonu, kas kazlarının hudutlarını tutarak göz felçleri ve görme hududunda kuruma yapabilen şeker hastalığına ait bilgi veren Göz Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Yusuf Durlu, “Ülkemizde en az 3 milyon diyabetlinin göz sorunu olduğu varsayım edilmektedir. Şeker hastaları retina konusunda uzman göz doktoruna vaktinde başvurmazsa yahut geç başvurduğunda, retina ve sarı nokta hasarı kalıcı görme kaybına neden olabilir” ihtarında bulundu.
EN SIK HASAR RETİNADA
Doç.Dr. Durlu, şeker hastalarında ortaya çıkabilecek göz sorunlarını “Aslında şeker hastalığı gözün tüm katmanlarını etkileyebilir. En sık etkilenen retina (ağ tabaka) ve makuladır (sarı nokta). Retina damarlarını etkileyerek kanama ve yeni damar oluşumlarına yol açabilir. Sarı noktada ise ödem (kalınlaşma) yapabilir” diye anlattı.
Durlu, hastaların dikkat etmesi gereken konuları şöyle sıraladı: “Hastalar, kan şekerini denetim altına almalı ve Hemoglobin A1c’yi 7’nin altında tutmalıdır. Göz tutulumunu azaltmak için sigara ve alkolün bırakılması gerekir. Diyabet hastalığında sık görülen hipertansiyon, kansızlık, kalp ve böbrek hastalıkları uygun bir biçimde tedavi edilmelidir. Tip I hastalarında retina hastalığı daha süratli gelişebilir.”
YILDA BİR KERE DENETİM
Şeker hastalarının yılda bir sefer göz tabibine gitmesi gerektiğini söyleyen Durlu, “Eğer, retina damarlarında değişiklik, kanama ve sarı noktada ödem varsa altı ayda bir, göz tabanındaki hastalığın durumuna nazaran bu mühlet daha erkene çekilebilir. Her 3-4 diyabetli hastanın birisinde diyabete bağlı göz hastalığı görülebilmektedir” diye konuştu.
Durlu, özetle şunları söyledi: “Göz yakınması olmayan diyabetik hastaların da retina damarlarında sorun olabilir. Bu nedenle tüm diyabetik hastalarda damlalı göz tabanı muayenesinin yapılması çok kıymetlidir. Diyabetik hastalar en çok göz önünde örümcek ağları/ siyah noktalar, ışık çakması, görme azalması ve eğri görmeden yakınmaktadır. Son yıllarda beğenilen geliştirilen ilaçsız anjiyo (OKTA) usulü, bu hastaları retina damarlarındaki sorunu erken devirde saptayabilmektedir.”
KABIZLIKTAN KURTULMAK İÇİN 10 TEKLİF
Vakit zaman herkesin sorunu olan kabızlık knonikleştiğinde kişinin hayat kalitesini de düşürmeye başlar. Gastroenteroloji Uzmanı Dr. Ekrem Aslan kabızlık sorunu olanlar için tekliflerde bulundu.
1. Günlük aldığınız sıvı ölçüsünü artırın.
2. Liften varlıklı besinleri tüketmek kabızlığı engellemeye yardımcı olur. Meyve ve sebzeler varlıklı lif kaynaklarıdır.
3. Uzun vadeli aç kalmaktan kaçının.
4. Bağırsak hareketlerinin en ağır olduğu sabah saatlerinde ve yemeklerden sonra tuvaleti kullanmayı alışkanlık haline getirin.
5. Dışkılama hissettiğiniz an tuvalete gidin, dışkılamayı ertelemek kronik kabızlığın kıymetli nedenlerinden biridir.
6. Spor ve antrenman değerlidir. Siz hareketli olursanız bağırsaklarınız da hareketli olur.
7. Hekiminize müracaattan uzun mühlet yüksek ölçüde içilen müshil içeren ilaçlar bağırsakları tembelleştirir.
8. Her gün bir avuç kuru erik tüketmek yahut sabahları içilecek bir fincan kahve bağırsakların çalışmasına yardımcı olur.
9. Makat bölgesinde kaşıntı, kanama yahut ağrı yakınmalarınız varsa bir doktora başvurun.
10. Kabızlık şikâyetiniz 6 aydan kısa müddettir varsa, yaşınız 50’nin üzerindeyse, kabızlığa eşlik eden kansızlık, makattan kanama yahut kilo kaybı yakınmanız varsa kesinlikle bir gastroenteroloğa başvurun.
‘1 AY TAM KAPANMA OLMALI’
İstanbul başta olmak üzere birçok yerde Covid-19 hadiselerinin artış göstermesi nedeniyle Türk Toraks Derneği bir açıklamada bulunarak tehlikeye dikkat çekti ve kısıtlama davetinde bulundu. Hayatın olağan akışında seyrettiğini ve toplumsal hayatın devam ettiğine dikkat çekilen açıklamada, “En az 2 hafta, hatta şartlar zorlanarak 1 ay tam kapanma gereklidir” denildi.
Açıklamada “Covid-19 ile çaba bireylerin sorumluluğuna bırakılmamalıdır. Toplumsal hareketlilik kısıtlanmalıdır. Çığlığımızın çok geç olmadan duyulmasını istiyor, yetkilileri toplumda ve sıhhat çalışanları ortasında daha fazla kayıp yaşanmadan acil tedbirler almaya davet ediyoruz” denildi.
HER 10 BEBEKTEN 1’İ ERKEN DOĞUYOR
Türk Neonatoloji Derneği Lideri Prof. Dr. Esin Koç, 17 Kasım Dünya Prematüre Günü nedeni ile yaptığı açıklamada, Türkiye’de her 10 bebekten birinin prematüre olarak doğduğunu ve bu bebeklerin vaktinde doğan akranlarıyla benzeri hayatta kalma ve kaliteli ömür bahtını yakalayabilmeleri için bu alanda eğitim görmüş yenidoğan uzmanlarının ehemmiyetine dikkat çekti.
Koç, ülkemizde her yıl 150 bine yakın prematüre bebeğin dünyaya geldiğini anımsatarak “Minicik ayaklarıyla dünyaya vakitsiz adım atan ve hayata tutunmak için savaşan sayısız sıkıntılar ile baş etmeye çalışan prematüre bebeklerin, onları yaşatmak için uğraşan hekim, hemşire ve ailelerinin ‘Dünya Prematüre Günü kutlu olsun” dedi.
Cumhuriyet
